مراحل تولید برنج به ترتیب شامل آماده‌سازی بذر برنج، آماده نمودن خزانه (قسمت کوچکی از زمین کشاورزی که بذرهای جوانه‌دار شده را درون آن می‌کارند تا تبدیل به نشاء شوند)، پاک‌سازی زمین خزانه، کاشت بذر در خزانه، شخم و کوددهی زمین اصلی، برداشت نشاء از خزانه، کاشت نشاء در زمین اصلی، آبیاری و وجین، سم‌پاشی و برداشت برنج و کمباین‌زنی می‌باشد. پس از طی این مراحل، برنج را به کارخانه منتقل می‌کنند و سایر مراحل در کارخانه انجام می‌شود.
مراحل کاشت برنج چیست؟
آماده نمودن خزانه برای کاشت برنج: از آنجایی که کاشت برنج در ایران عموماً به روش نشائی انجام می‌شود، کشاورزان در فصل پاییز، حدود ۶ ماه قبل از شروع عملیات کاشت برنج، عملیات آماده کردن خزانه را انجام می‌دهند.
جوانه‌دار کردن بذر برنج: کشاورزان مقداری از بذر برنج سال قبل خود را در محلی خشک و مناسب، به دور از هرگونه جانور و موش، به صورت شلتوک یا خوشه نگهداری می‌کنند. سپس آن‌ها در فروردین ماه سال جدید با انجام عملیات مخصوص، بذر پارسالی را جوانه‌دار می‌کنند و بذر جوانه‌زده آماده کاشت در زمین (خزانه) می‌شود. مرحله جوانه‌دار کردن برنج حدود ۱۰ روز زمان می‌برد.
کاشت بذرهای جوانه‌دار در خزانه: این مرحله از همان اوایل فروردین و بعد از مرحله جوانه‌دار کردن انجام می‌شود و حدود ۲۵ تا ۳۰ روز، یعنی تا اواسط اردیبهشت ماه طول می‌کشد.
انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی: بعد از اینکه بذرها حدود ۲۰ سانتی‌متر رشد کردند و هر بذر ۴ یا ۵ برگ داشت، باید از زمین خزانه به آرامی و با دست کنده شده و برای کاشت به زمین اصلی برده شوند.
کاشت نشاء در زمین اصلی: به انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی برای انجام عملیات کاشت، نشاء‌کاری گفته می‌شود. نشاءها به صورت چندتایی کاشته شده و تعداد نشاءهایی که کنار هم قرار داده می‌شوند و هم‌چنین فاصله هر دسته از نشاء از دسته‌های اطراف به نوع نشاءها بستگی دارد.
برنج کشت اول چیست؟
برنج کشت اول همان برنجی است که کشاورزها بذر آن را از فروردین‌ماه آماده می‌کنند و در خردادماه می‌کارند. با توجه به مکان کشت، این برنج در مرداد یا اوایل شهریور برداشت می‌شود.
برنج کشت دوم چیست؟
وقتی برنج کشت اول برداشت شد، کشاورزها مجدداً زمین را شخم می‌زنند و برای سری دوم، بذرهای برنجی که از یک ماه قبل آماده کرده‌اند را می‌کارند. این برنج معمولا در آبان ماه هر سال برداشت می‌شود. به این نوع برنج، برنج کشت دوم می‌گویند. از جمله برنج کشت دوم می‌توان به بینام و امرالهی اشاره کرد.
کشت این برنج در مازندران و به خصوص در شهرستان فریدونکنار مرسوم است. در استان گیلان به علت سردی هوا، برنج کشت دوم کاشته نمی‌شود.
برنج کشت اول بهتر است یا کشت دوم؟
این دو برنج چند تفاوت اساسی با یکدیگر دارند که شامل موارد زیر است:
برنج کشت دوم عطر بهتری دارد و خوش‌پخت‌تر است.
دانه‌های برنج کشت دوم درشت‌تر هستند.
برنج کشت اول سالم‌تر است؛ زیرا در مراحل کاشت برنج کشت اول، به آن کمتر سم می‌زنند.
آب مورد استفاده برای برنج کشت دوم از کشت اول کمتر است.